Pneumokokken

Pneumokokken zijn bacteriën (Streptococcus Pneumoniae)
Ze veroorzaken o.a. sinusitis en middenoorontsteking, maar ook ernstige infecties (invasieve pneumokokkenziekte) zoals ernstige longontsteking, meningitis (hersenvliesontsteking) en sepsis (bloedvergiftiging).

• De pneumokok is na de meningokok momenteel de grootste oorzaak is van hersenvliesontsteking.
• Vaccinatie beschermt tegen de meest voorkomende pneumokokken en maakt de kans op ziek worden door pneumokokken kleiner (artsen en patiënt zelf regelmatig de vaccinatiestatus nakijken).
• Sinds de registratie van het pneumokokkenvaccin: wereldwijd het aantal pneumokokkeninfecties (kinderen < 5 jaar) met 60% tot 80% afgenomen.
• Het totaal aantal sterfgevallen wereldwijd als gevolg van pneumokokkenziekte: gehalveerd bij kinderen < 5 jaar.
• Desondanks men de pneumokokkenziekte behandelt met antibiotica, blijft de kans op langdurige schade of overlijden zeer groot. Daarnaast ontstaat meer en meer resistentie tegen de klassieke antibiotica zodat deze ziekte in de toekomst steeds moeilijker te behandelen zal zijn.

> meer kwetsbare personen beschermen door middel van vaccinatie.

Van mens op mens, via de lucht (via druppeltjes: hoesten, spreken, niezen)

• koorts of juist een te lage temperatuur
• koude rillingen
• een versnelde ademhaling
• productieve hoest, kortademigheid en pijn bij het ademhalen
• een versnelde hartslag
• veranderd bewustzijn, iemand reageert minder of trager dan gewoonlijk
• verwardheid of sufheid
• problemen met de bloedsomloop zoals een te lage bloeddruk, wat kan leiden tot septische shock en multi-orgaanfalen

Bij overleving van de ziekte, kans op restverschijnselen: bv. gehoorverlies, amputatie van ledematen en mentale stoornissen

Vaccinatie tegen pneumokokken wordt aanbevolen bij Baby's, 65-plussers en risicogroepen (klik hier voor meer informatie)

• Prevenar®: voor kinderen < 2 jaar, zit in het basisvaccinatieschema voor kinderen
• Apexxnar®: voor volwassenen vanaf 18 jaar en ouder. Sinds 2022 bestaat het voorkeursschema van alle volwassen doelgroepen uit één dosis Apexxnar®
• Pneumovax®: voor kinderen > 2 jaar, adolescenten en volwassenen. Het wordt vooral gebruikt als herhalingsvaccin zodat mensen beschermd blijven tegen de ziekten die pneumokokken kunnen veroorzaken
• Vaxneuvance®: voor kinderen (vanaf 6 weken) en volwassenen. Volgend op de indicatie-uitbreiding van Vaxneuvance® in 2023 (herzien advies HGR over pneumokokkenvaccinatie van kinderen en adolescenten, zie Advies 9746): de HGR besluit dat op dit ogenblik PCV13 (Prevenar®) en PCV15 (Vaxneuvance®) gelijkwaardige opties zijn voor de basisvaccinatie van zuigelingen en kinderen tegen pneumokokken.

Prevenar® zit in het basisvaccinatieschema voor kinderen jonger dan 2 jaar, dit vaccin is gratis.

Sinds 01/09/2023 wordt Apexxnar® terugbetaald voor bepaalde risicogroepen.

De andere vaccins zijn niet gratis.

De vaccinaties zijn veilig. De meest voorkomende bijwerkingen zijn vergelijkbaar voor de 4 vaccins: lokale gevoeligheid, verharding of roodheid ter hoogte van de injectieplaats en stijfheid van de arm.
Verder kunnen algemene symptomen zoals spier- of gewrichtspijn, hoofdpijn, vermoeidheid of koortsig gevoel optreden kort na vaccinatie.

• Pneumokokkenvaccinatie is niet seizoensgebonden en kan dus het hele jaar door gegeven worden.
• Kinderen: vaccinatie tegen pneumokokken wordt aanbevolen met een conjugaatvaccin voor alle zuigelingen tussen 6 weken en 2 jaar en met een aangepast schema voor zuigelingen en kinderen met een verhoogd risico op pneumokokkenziekte (zie advies HGR 9600).
  Prevenar® zit in het basisvaccinatieschema, 3 doses op de leeftijd van 8 en 16 weken en op 12 maanden (bij prematuren <37weken nog een 4e dosis op 12 weken).
• Volwassenen: één dosis Apexxnar® + een herhalingsvaccin met Pneumovax® na 5 jaar (afhankelijk van de individuele medische situatie).